Metalen en plastic onderdelen perfect reinigen met een ultrasoon reiniger.

In mijn zoektocht naar steeds betere en gebruiksvriendelijke manieren om flipperkasten te poetsen heb ik eindelijk een ultrasoonreiniger gekocht. Het is echt een super machine ! Onderdelen worden heel goed gepoetst, ze komen er als nieuw uit. Het grote voordeel is dat je er zelf weinig moet aan doen en bijna geen tijd mee verliest. Ik laat hem draaien terwijl ik bezig ben met het losvijzen van onderdelen op het speelveld. Zo bespaar ik veel tijd, stukken proper maken is geen extra handeling meer die achteraf moet gebeuren. Wanneer je vaak een flipperkast poetst dan moet je gewoon zo'n machine aankopen !

De voorbije jaren had ik al vaker over ultrasoonreiniger gehoord. Allemaal goede dingen, maar vooral dat ze effectief waren om kleine plastic stukken zoals starposts te reinigen. Maar het waren toen nog gespecialiseerde toestellen, die bv door juweliers werden gebruikt. Ze waren niet eenvoudig te vinden en nog vrij duur.
Gewoonlijk gooi ik dit type onderdelen in de vaatwasser. Stukken met echt heel hardnekkig vuil liet ik even in een sopje weken en poetste ik dan met een oude tandenborstel. Zo ging het ook goed, ik had niet echt nood aan een nieuwe oplossing. Dat dacht ik tenminste.

Wanneer ik mijn Gottlieb Majorettes flipperkast naar Henk De Jager voor reparatie bracht, lieten Ramon en Henk me een andere Gottlieb woodrail flipperkast zien die ze net volledig hadden gereviseerd. Vele onderdelen zagen er als nieuw uit, waaronder de starposts en popbumpers (de plastic aanslagring en metalen ring). De metalen onderdelen op mijn kast had ik in de tumbler gestoken en die zagen er even goed uit. Maar hun plastic stukken zagen er gewoon beter uit. Het resultaat met eigen ogen aanschouwen, overtuigde me om in een ultrasoonreiniger te investeren. Tegenwoordig is die bij veel winkels te koop, de prijzen zijn ook gezakt.

Hoe werkt een ultrasoonreiniger ?

Zoals de naam al doet vermoeden, maakt de machine gebruik van ultrasone geluiden.
Heel eenvoudig voorgesteld: de geluidsgolven (je kan ze niet horen) doen een vloeistof heel snel trillen. Deze trillingen veroorzaken microscopisch kleine belletjes die imploderen. De energie die hierbij vrijkomt trekt het vuil met zich mee, zodat het loskomt. Het vuil komt los van het oppervlak van het voorwerp waar het op zat.

Hoe een ultrasoonreiniger gebruiken

De voorwerpen die je wil reinigen moeten volledig ondergedompeld worden in de reinigingsvloeistof.
Zwaardere voorwerpen hebben meer tijd nodig, aangezien hun massa meer energie opslorpt. Daarom is het beter om meermaals kleinere stukken te reinigen, dan in een keer de hele tank vol te proppen.
Ik probeer zelf ook om gelijkaardige stukken samen te houden, en bv geen lichte plastic onderdelen te mengen met zware metalen stukken.

Wanneer een voorwerp te groot is en niet in de tank van je reiniger past, kan je het nog proper krijgen. Stop het te reinigen voorwerp in een grotere pot (bv een pyrex pot) en vul die met reinigingsvloeistof. Zet die pot in de tank van je toestel en vul de tank verder met reinigingsvloeistof.
De trillingen planten zich voort naar de vloeistof in de binnenste pot en reinigen zo het grote stuk. Omwille van de grotere massa (groter voorwerp en meer vloeistof) kan het wel wat langer duren.

Ultrasoonreinigers hebben een timer. De mijne gaat tot 480 seconden (8 minuten). Meestal laat ik hem zo lang lopen. Soms is dit niet voldoende en laat ik hem nogmaals zo lang lopen. Het toestel is ook niet volledig stil, het maakt een hoge toon, je hoort iets trillen. Echt aangenaam is het niet, maar de resultaten gaan je wel bevallen !

Alle vuil komt los van de oppervlakte van je voorwerp. Vuil zal gedeeltelijk oplossen in de vloeistof, maar soms blijft het gewoon op het oppervlak kleven. Daarom is het heel belangrijk dat je onmiddellijk alle onderdelen uit de tank haalt en grondig spoelt met proper water.
Laat je het stuk in de tank, zal ronddrijvend vuil zich opnieuw vastzetten. Haal je het stuk uit de tank dan vormt het vuil een film, zonder dat af te spoelen zal dit opdrogen en zich opnieuw vastzetten.

Altijd dus direkt grondig spoelen met water. Sommige stukken zien er helemaal proper uit wanneer je ze uit de tank haalt, het aanwezige vuil heeft zich volledig in de vloeistof opgelost. Dikkere olie en vetten blijven meestal op het oppervlak zitten. Maar ze kleven niet meer, met een borsteltje of doekje kan je ze zo afvegen.

Hou er rekening mee dat ultrasound sommige types van lijm kunnen losmaken. Wees ook voorzichtig met beschilderde onderdelen, zeker bij oudere flipperkasten. Anders heb je kans dat je een heel proper doorzichtig stuk plastic overhoudt en de tekening eraf is...

Welk reinigingsmiddel te gebruiken in een ultrasoonreiniger ?

De handleiding van mijn toestel raadt gedistilleerd water aan. Dat werk voor relatief propere stukken, of om bv juwelen of een bril te reinigen. Maar voor echt vettige onderdelen proper te maken, is het gewoon niet krachtig genoeg.

Ik heb enkele verschillende poetsmiddelen geprobeerd. Mijn doel was om een universeel product te vinden dat bruikbaar was voor alle types van onderdelen (plastic, metaal, ..). Ga je het toestel enkel voor een specifiek materiaal gebruiken (messing, koper, ..) dan zijn er misschien betere poetsmiddelen en procedures. Je zal wat moeten experimenteren. Sommige mensen gebruiken eerst azijn, dan baking soda, en daarna water bij koperen stukken.

Mijn eerste probeersel was afwasmiddel. Dit helpt een beetje, want je hebt iets nodig dat de oppervlaktespanning van de vloeistof doet verminderen. Dat helpt het vuil losmaken en minder hard kleven. Afwasmiddel of zeep is echter niet zo goed als je wel zou verwachten.
De producent van het toestel raadt het zelfs af. De trillingen kunnen schuimvorming veroorzaken. Te weinig zeep is niet voldoende krachtig, en je kan niet de hele tank vullen met onverdunde zeep want dan gaat het schuim alles overspoelen.

Er bestaan wel specifiek ontwikkelde vloeistoffen voor gebruik in een ultrasoonreiniger. Sommige zijn zelfs ontworpen om printplaten proper te maken. Maar de meeste zijn vrij duur, voornamelijk als er verzending bij komt. En je hebt al snel een paar liter nodig.

Daarom zocht ik een lokale bron voor een industrial, niet schuimend reinigingsmiddel. Ik vond een heel geschikte bij Makro. Het is heel goedkoop (minder dan 5 euro voor een bus van 5 liter). Het is heel krachtig, je kan het aanlengen met water, en is bruikbaar voor zowel plastic als metalen onderdelen.

Blijkbaar heeft Makro het etiket aangepast, zo ziet het er nu uit.

Wanneer je zoekt naar een industriele reiniger, is het belangrijk dat je een type zoekt waar op staat dat er minder dan 5 percent zeep in zit. Kijk ook uit of men waarschuwt voor gebruik op specifieke metaalsoorten.
Je mag ook geen ontvlambare vloeistoffen gebruiken in een ultrasoonreiniger !

In elk geval ben ik superblij met de industriele reiniger van Makro. Ik leng hem half met water aan. Ik heb er mijn Cyclone flipperkast mee gepoetst en alle stukken kwamen er zo goed als nieuw uit. Alle plastic onderdelen zoals starposts, bumpercaps, en ook kleine metalen stukken. Ik ben echt onder de indruk hoe proper en blinkend alles er uit komt !

Gevaren bij het gebruik van een ultrasoonreiniger

Ultrasone reinigers worden zowel voor thuisgebruik als industrieel gebruik verkocht. De zijn vrij veilig, maar je moet toch je voorzorgen nemen. De energie en gevaren nemen toe met de kracht van het model (Hz en dB). Met een grote industriele reiniger moet je dus veel voorzichtiger omgaan dan met een modelletje voor thuis.

De Ultrasone trillingen in de vloeistof zetten zich niet zo goed verder door de lucht. Hou het deksel gesloten en zet het toestel op een stevige tafel (met voldoende massa om de trillingen te absorberen) en je bent volledig veilig.

Vermijd om het toestel aan te raken (en voornamelijk de vloeistof) wanneer het toestel aan staat ! Wil je een voorwerp in de vloeistof verplaatsen, zet de machine dan eerst uit.

Gebruik gewoon je gezond verstand. Geluidsgolven en trillingen planten zich voort door contact naar andere vloeistoffen. Het is geen goed idee om dit toestel lange tijd naar je aquarium te laten draaien..

Ultrasoon reinigen vergeleken met een tumbler

Tot nu gebruikte ik een tumbler om metaal te poetsen. Hoe vergelijken beide machines zich tegenover elkaar ? Een ultrasoonreiniger is niet volledig een vervanger voor de tumbler, maar een goede aanvulling. Ze hebben beide hun voor- en nadelen.

Een tumbler reinigt niet alleen maar polijst ook. Ultrasoon kan enkel proper maken.
De ultrasone reiniger is meer inzetbaar, het werkt niet alleen op metaal maar ook op plastic stukken.

Metalen onderdelen die getumbeld hebben, moet je meestal achteraf nog kuisen omdat er een stoflaag overblijft van de media. Dit stof en de korrels kruipen in alle kleine hoekjes en kan je soms moeilijk met de hand weg krijgen. Hierbij komt een ultrasoonreiniger van pas.

Een goede werkwijze om metaal te poetsen is nu van eerst het metaal proper te maken en te ontvetten in de ultrasoonreiniger. Daarna polijsten in de tumbler zodat krassen weg gaan en alles mooi blinkt. Tenslotten in de ultrasoonreiniger met water om het fijne stof te verwijderen.

Moest ik tussen beide machines kiezen, dan nam ik de ultrasone reiniger. Het toestel kan je voor meer soorten onderdelen gebruiken (ook plastic), het reinigt grondiger en werkt sneller. Ik ben echt blij dat ik er een heb gekocht en kan hem aan iedereen aanraden !